Các thể thơ thường gặp và cách đơn giản để nhận biết

Thơ là một hình thức sáng tác văn học phản ánh đời sống, tâm tư tình cảm bằng một loại văn bản được viết bằng những câu văn có âm điệu, nhịp điệu và thường có sử dụng các phép tu từ để tạo ra hiệu ứng nghệ thuật. Trong kho tàng văn học Việt Nam có rất nhiều tác giả sáng tạo ra rất nhiều thể thơ, bài thơ hay và phong phú, bao gồm cả thể thơ hiện đại và truyền thống.

Những thể thơ được tạo ra giúp người đọc dễ liên tưởng, dễ đi vào lòng người, đồng thời người sáng tác cũng có thể truyền tải được cảm xúc tình cảm của mình một cách chi tiết và rõ ràng hơn. Trong bài viết này, Bigone.vn chia sẻ đến bạn các thể thơ thường gặp và cách đơn giản để nhận biết, mời bạn tham khảo ngay để tìm hiểu kỹ hơn về các thể thơ nhé!

1. Các thể thơ thường gặp

Trong văn học có rất nhiều thể thơ khác nhau và mỗi thể thơ mang cho mình những đặc điểm riêng biệt cũng như cấu trúc khác nhau. Các thể thơ thường gặp như: Thơ tự do, thơ lục bát, thơ chữ thập, thơ cổ điển, thơ đường luật, thơ bốn, năm, sáu, bảy chữ, thơ cổ điển,...

2. Cách xác định thể thơ

Để xác định thể thơ thuộc loại thơ nào, bạn cần xác định rõ cấu trúc, nhịp điệu và phép tu từ được sử dụng trong bài thơ. Chẳng hạn như: thơ lục bát có cấu trúc 8 câu, mỗi câu có 6 chữ cái và nhịp điệu ABABABCC. Thơ chữ thập có cấu trúc 4 câu, mỗi câu có 4 chữ cái và nhịp điệu ABCB. Thơ tự do không có cấu trúc hoặc nhịp điệu cụ thể.

Ngoài ra, bạn cũng có thể xác định và nhận biết các thể thơ qua phép tu từ. Chẳng hạn như:  thơ cổ điển thường sử dụng các phép tu từ như chữ huyền, chữ nặng và chữ nhẹ để tạo ra hiệu ứng nghệ thuật. Thơ tự do thường sử dụng các phép tu từ tự do và không có quy tắc cụ thể.

Tóm lại, bạn muốn xác định bài thơ đó thuộc thể thơ nào thì cần phải xem xét cách bố trí các câu thơ trong bài thơ đó. Những câu thơ được bố trí nhất định thì bạn có thể dễ dàng nhận biết được bài thơ đó thuộc thể loại thơ nào.

Vì vậy, để xác định thể thơ của một bài thơ, ta cần phải quan sát cách bố trí các câu thơ trong bài thơ đó. Nếu các câu thơ được bố trí theo một cách nhất định, ta có thể xác định được thể thơ của bài thơ đó thuộc thể loại thơ nào.

3. Các thể thơ và cách nhận biết

Thể thơ lục bát

Thơ lục bát là một trong những thể thơ truyền thống trong kho tàng văn học Việt Nam. Thể thơ này là thể thơ dân tộc và được sử dụng được sử dụng rộng rãi trong các tác phẩm văn học như thơ ca, truyện ngắn và kể cả tiểu thuyết.

Luật thơ phổ biến trong thơ lục bát như:

• Số chữ và số câu: Một cặp hai câu thơ, câu trên sáu chữ (lục), câu dưới tám chữ (bát). Một bài thơ có thể có nhiều cặp lục bát, số lượng cặp câu không hạn định.
• Gieo vần lưng: vần ở giữa câu thơ, chữ cuối câu sáu chữ thường bắt vần với chữ thứ sáu câu tám chữ, chữ cuối câu tám chữ bắt vần với chữ cuối câu sáu chữ ở cặp tiếp theo.

Vần luật phổ biến:

• Các từ số: 1 2 3 4 5 6 7 8
• Câu lục 1: + B + T + B
• Câu lục 2: + T T + + B
• Câu bát 1: + B + T + B + B
• Câu bát 2: + T + B + T + B

Vì thơ lục bát có vần luật và cách gieo đặc trưng nên những câu thơ rất dễ nhớ, dễ thuộc. Chính đặc trưng này, bài thơ thường được ứng dụng trong các bài thơ dân gian và bài hát để miêu tả những cảnh vật, sự kiện hoặc tình cảm. Đồng thời, thể thơ này cũng sử dụng để truyền tải thông điệp, giáo dục và triết lý.

Ví dụ:

Thể thơ Đường luật

Thơ Đường luật là thể thơ phát triển trong thời Đường của Trung Quốc, thơ có nhiều thể loại như: thất ngôn bát cú, thất ngôn tứ tuyệt, Đường ngũ ngôn, Đường thiên… Mỗi loại có có cấu trúc và phong cách viết khác nhau.

Nội dung trong thơ Đường luật dùng để thể hiện và miêu tả những cảnh vật thiên nhiên, những tình cảm của con người, những sự kiện lịch sử quan trọng. Thơ Đường luật có hệ thống quy tắc phức tạp về các đặc điểm như: Luật, Niêm, Vần, Đối và Bố cục.

Thể thơ bốn, năm, sáu, bảy chữ

Đây là thể thơ rất dễ nhận biết bởi có cấu trúc thơ rất đơn giản, những câu thơ được viết tiếp nối nhau để tạo thành một bài thơ hoàn chỉnh. Bạn chỉ cần biết rõ đặc điểm của thể thơ đường là có thể phân biệt được các thể thơ bốn, năm, sáu và bảy chữ. Loại thơ này dùng để miêu tả tâm trạng của những người đang trải qua những khó khăn trong cuộc sống, nhưng vẫn giữ được niềm hy vọng và niềm tin vào tương lai. 

Thể thơ tự do

Thơ tự do là thể thơ hiện đại dùng để thể hiện một cái tôi phá cách, sáng tạo của người nghệ sinh. Bài thơ tự do sẽ không giới hạn về số chữ trong câu, số câu trong một khổ và số lượng khổ thơ của toàn bài. Bạn sẽ thấy được quy luật gieo vần bằng trắc rất độc đáo và linh hoạt tùy vào cảm xúc, tâm tư mà người viết muốn truyền tải.

Thể thơ Song thất lục bát

Song thất lục bát cũng là một thể thơ của dân tộc với phần luật khá tương tự như thể thơ lục bát. Thể thơ này mỗi khổ có 4 câu: gồm 2 câu 7 chữ gọi là song thất, và một cặp lục bát.  Mỗi bài thơ có thể gồm nhiều khổ song thất lục bát và số lượng khô thơ không hạn định. Gieo vần chủ yếu là cả vần chân và vần lưng.

Trên đây là tất cả các chia sẻ của Bigone về các thể thơ thường gặp và cách đơn giản để nhận biết. Hy vọng qua bài viết này sẽ giúp bạn hiểu thêm về những thể thơ phổ biến. Cảm ơn bạn đã theo dõi bài viết của Bigone nhé!

Xem thêm:

• Văn học là gì? Những đặc trưng cơ bản của một tác phẩm văn học
• Phong cách văn học là gì? Những đặc điểm chính trong phong cách văn học
• Hình tượng nghệ thuật là gì? Đặc điểm chính về hình tượng nghệ thuật