Tìm hiểu chung về tác phẩm Chiếc lá cuối cùng - tác giả Ô Hen-ri

“Chiếc lá cuối cùng” là một tác phẩm văn học nước ngoài được giảng dạy trong sách Ngữ văn lớp 8. Tác phẩm là một câu chuyện ngắn nhưng chứa đựng nhiều giá trị nhân đạo sâu sắc. Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu chung về tác phẩm “Chiếc lá cuối cùng” để xem nội dung, giá trị nghệ thuật mà tác phẩm này mang lại là gì? 

Đôi nét về tác giả Ô Hen-ri 

Ô Hen-ri sinh năm 1862 và mất năm 1910, tên thật của ông là William Sydney Porter. Ông sinh ra và lớn lên tại Mỹ. Ô Hen-ri mất mẹ từ năm ông lên ba, cha là một thầy thuốc. Đến năm 15 tuổi, ông đành bỏ dở sự nghiệp học tập do gia cảnh nghèo khó, ông phải làm lụng rất nhiều để kiếm sống trong đó có: nhân viên, kế toán, thủ quỹ ngân hàng…Và sau này, khi ông bén duyên với sự nghiệp văn chương, ông đã trở thành một nhà văn chuyên viết truyện ngắn xuất sắc, loạt truyện của ông đã để lại dư âm trong lòng bạn đọc cho đến tận hôm nay như: “Căn gác xép, Tên cảnh sát và Gã lang thang, Quà tặng của các đạo sĩ…”

Đa phần các sáng tác của ông đều mang nét nhẹ nhàng trẻ trung nhưng chứa đựng nhiều giá trị nhân văn và tính nhân đạo cao cả. 

Sơ lược về tác phẩm “Chiếc lá cuối cùng” 

Tác phẩm “Chiếc lá cuối cùng” là một trong số 600 truyện ngắn của nhà văn Ô Hen-ri, đoạn trích này ở phần cuối loạt truyện. 

Cơ bản, tác phẩm “Chiếc lá cuối cùng” được chia làm 3 đoạn: 

• Đoạn 1: Từ đầu đến “mái hiên thấp kiểu Hà Lan” - Đoạn văn thể hiện tâm trạng tuyệt vọng của nhân vật Xiu. 
• Đoạn 2: Tiếp theo đến “bồi dưỡng và chăm nom” - Đoạn văn cho người đọc thấy được sự hồi sinh mạnh mẽ của Giôn-xi. 
• Đoạn 3: Phần còn lại - Cho thấy sự hi sinh cao cả cụ hoạ sĩ già Bơ-men để cứu lấy sự sống cho Giôn-xi. 

- Về giá trị nội dung: Tác phẩm “Chiếc lá cuối cùng” tuy ngắn nhưng chứa đựng giá trị nhân văn sâu sắc, câu chuyện cho ta thấy trên đời vẫn luôn tồn tại tình bạn, tình yêu thương thật lòng giữa con người với nhau. Bên cạnh đó, nhà văn còn mang tới một thông điệp sống rõ ràng rằng: Hãy luôn biết khát khao, hy vọng, hãy luôn biết trao đi yêu thương, dùng chính tài năng nghệ thuật của mình để phục vụ mọi người, người nghệ sĩ tạo ra một tác phẩm nghệ thuật thành công là người người biết dùng chính tác phẩm nghệ thuật của mình để hướng tới con người và vì con người. 

- Về giá trị nghệ thuật: Truyện ngắn “Chiếc lá cuối cùng” với loạt tình huống truyện hấp dẫn, cách sắp xếp truyện chặt chẽ, đặc biệt là việc đảo ngược tình huống lần lượt giúp tạo được sự hứng thú cho người đọc. 

Cảm nhận về các nhân vật trong tác phẩm “Chiếc lá cuối cùng” 

• Về nhân vật “Xiu”: Cô là bạn thân của Giôn-xi, khi chứng kiến cảnh Giôn-xi bất lực trước bệnh tình, cô đã không bỏ rơi mà ngược lại còn hết lòng giúp đỡ và chăm non. Qua nhật vật này người đọc cảm nhận được tình người ấm áp hiếm hoi trong xã hội ấy. Chính vì chung sở thích, chung đam mê với nghề mà hai cô nàng đã thật sự thân thiết và xem nhau như người thân trong gia đình. Khi Giôn-xi muốn buông xuôi, phó mặc cho số phận, Xiu đã ân cần nói: "Em thân yêu, nếu em không còn muốn nghĩ đến mình nữa thì hãy nghĩ đến chị, chị sẽ làm gì đây?” Chính nhờ lòng tốt, sự kiên nhẫn của Xiu đã góp phần giúp Giôn-xi chiến thắng căn bệnh quái ác, thức tỉnh bản thân và sống tốt hơn từng ngày với những gì mà mọi người xung quanh dành cho cô - đặc biệt là người nghệ sĩ già cụ Bơ-men. 

• Về nhân vật cụ Bơ-men: Sau khi học xong văn bản “Chiếc lá cuối cùng” của nhà văn người Mỹ - O.Hen-ri, có lẽ hình ảnh cụ Bơ - men với “kiệt tác đời mình” cứ đọng mãi trong lòng người đọc về những giá trị nhân văn hết sức cao đẹp. Là một họa sĩ nghèo, tuổi đã già trên 60 tuổi, sống một mình ở tầng dưới chung căn hộ với hai cô họa sĩ trẻ: Xiu và Giôn xi. Cả một đời làm nghệ thuật, cụ luôn khát khao có bằng được một kiệt tác của riêng mình nhưng có lẽ cuộc đời vẫn chưa mỉm cười với ông, khi đói nghèo bủa vây, bệnh tình ngày một nặng thêm và thời gian thì cứ trôi qua nhanh chóng nên hoài bão của cụ vẫn chưa thực hiện được. Vốn đầy lòng thương người nên cụ Bơ - men vô cùng lo lắng khi biết bệnh tình của Giôn - xi. Cụ vừa lo sợ vừa tức giận với cái suy nghĩ vẩn vơ, tuyệt vọng của cô họa sĩ trẻ khi cô gái lại phó mặc cuộc sống còn lại của mình với chiếc lá cuối cùng bên ngoài cửa sổ kia. Cụ nhìn từng chiếc lá thường xuân cứ rụng dần theo mùa đông và chỉ còn một chiếc trơ trọi trên cành, cụ lặng lẽ âm thầm thực hiện một công việc. Tối hôm ấy, thời tiết thật khắc nghiệt, gió mưa dữ dội, bằng tình thương, bằng tài năng, cụ đã vượt qua tất cả để hoàn thành tác phẩm “Chiếc lá cuối cùng”. Chính vì nó mà Giôn - xi đã hồi sinh trở lại, giúp cô thoát khỏi suy nghĩ muốn tìm đến cái chết và cô đã lạc quan yêu đời, khao khát sự sống trở lại nhưng người đọc càng nghẹn ngào khi biết rằng sau đêm ấy, cụ Bơ - men đã mắc bệnh viêm phổi rất nặng và qua đời ngay sau đó vài ngày. Hình ảnh nhân vật cụ Bơ-men thật đẹp và cao cả, là một nghệ sĩ chân chính và giàu tài năng. Mặc dù cụ chỉ xuất hiện ở một chút đầu truyện, giữa truyện và thông qua lời kể của Xiu nhưng cụ vẫn khiến người đọc nhớ mãi bởi giá trị nhân văn mà cụ mang lại, giúp người đọc cảm thấy tình người ấm áp: Sống và yêu thương!

• Về nhân vật Giôn-xi: Cô là một hoạ sĩ trẻ có tài năng, giàu ước mơ và khao khát nhưng cuộc đời luôn có những điều đáng buồn, cô lại mắc căn bệnh viêm phổi mãn tính - căn bệnh không có thuốc chữa trị. Vì nghèo khổ, chưa thành công cộng thêm bệnh tình hiểm nghèo, Giôn-xi dường như mất hết niềm tin ở tương lai. Cô buông xuôi cuộc đời, phó mặc nó theo chiếc lá thường xuân và nghĩ rằng khi chiếc lá cuối cùng rơi xuống cũng là lúc cô rời xa cõi đời. Năm đó là một năm mùa đông vô cùng khắc nghiệt Giôn -xi đang chờ đón cái chết của mình, thì cô bỗng tìm thấy niềm tin. Chiếc lá cuối cùng trên cây thường xuân mãi không rụng xuống nó kiên cường chống chọi lại cả một mùa đông rét mướt, chỉnh hình chiếc lá ấy khiến cho Giôn -xi cũng trở nên kiên cường, cô bắt đầu có niềm tin trở lại cô nghĩ chắc chắn mình có thể sống sót, mình sẽ khỏe mạnh trở lại. Chính niềm tin đó đã giúp Giôn – xi vượt qua bệnh tật. Nghị lực sống của cô gái trẻ cùng câu chuyện đầy cảm động ẩn sau chiếc lá của cụ Bơ men đã gieo vào lòng bạn đọc ngọn lửa ấm áp của tình yêu thương, cho ta thấy được khát vọng sống và tình người tốt đẹp vẫn còn hiện hữu ngay trên cuộc đời này. 

KẾT LUẬN

Tác phẩm “Chiếc lá cuối cùng” của nhà văn Ô Hen-ri được đánh giá là một truyện ngắn xuất sắc nhất mọi thời đại. Câu chuyện tràn ngập tình thương yêu và niềm tin vào sức mạnh con người, câu chuyện còn khẳng định sứ mệnh và giá trị của việc tạo lập nghệ thuật chân chính hướng đến những giá trị nhân văn cao cả. “Chiếc lá cuối cùng” một kiệt tác khó quên, là bằng chứng của tấm lòng yêu thương giữa con người với con người, chỉ có tình yêu mới là điều tồn tại mãi mãi với thời gian.

Xem thêm:

• Mảnh trăng cuối rừng - Truyện ngắn hay nhất của nhà văn Nguyễn Minh Châu
• “Nắng trong vườn” - Câu chuyện tình trong veo nhẹ nhàng nhưng ấm nồng
• Cảm nhận về tác phẩm “Gió đầu lạnh mùa” của Thạch Lam