Phân tích bài thơ Nhớ con sông quê hương - Tế Hanh

Đọc bài thơ “Nhớ con sông quê hương” độc giả cảm nhận được tình yêu của mình đối với dòng sông quê của nhà thơ, của chính bản thân chúng ta. Tình yêu ấy chính là tình yêu của người Việt Nam dành cho khắp các con sông trên quê hương.

Mở bài

Ở phần mở bài chúng ta cần giới thiệu khái quát về tác giả và tác phẩm. Tế Hanh là một người con của đất Quảng, nơi đây có rất nhiều vị anh hùng hào kiệt, Tế Hanh vừa là một chiến sĩ cách mạng vừa là một nhà thơ nổi tiếng với nhiều tác phẩm khác nhau.

Khi nhắc đến những tác phẩm nổi tiếng của ông chúng ta không thể không kể đến cái tên “Nhớ con sông quê hương”. Bài thơ lột tả những cảm xúc chân thật nhất của tác giả về dòng sông quê hương và cũng là nỗi niềm thương nhớ miền Nam của ông.

Thân bài

Luận điểm 1: Vẻ đẹp của con sông quê

Những câu thơ đầu tiên được tác giả vẽ ra một dòng sông đẹp đến lay động lòng người, một dòng sông xanh biếc khiến cho ai nấy đều phải trầm trồ. Nước trong xanh đến mức chúng ta có thể soi mình dưới bóng nước. Với Tế Hanh thì dòng sông có sức hút đặc biệt vào những hôm trưa hè nắng nóng, khi ánh nắng chiếu rọi xuống dòng sông lấp lánh như ánh bạc.

“Quê hương tôi có con sông xanh biếc

Nước gương trong soi tóc những hàng tre

Tâm hồn tôi là một buổi trưa hè

Tỏa nắng xuống lòng sông lấp loáng.”

Chỉ bằng vài câu từ đơn giản tác giả đã gợi cho người đọc cảm giác thật bình yên, con sông ấy khiến cho chúng ta có nhiều suy ngẫm và gợi nhớ về dòng sông quê hương của mình.

Luận điểm 2: Dòng sông lưu giữ kỷ niệm

Tác giả đắm chìm trong vẻ đẹp của dòng sông quê hương không chỉ vì nó mang một vẻ đẹp thuần khiết mà nơi đây còn chứa đựng rất nhiều ký ức về một tuổi trẻ của Tế Hanh

“Hỡi con sông đã tắm cả đời tôi!

Tôi giữ mãi mối tình mới mẻ

Sông của quê hương, sông của tuổi trẻ

Sông của miền Nam nước Việt thân yêu.”

Nếu ai chưa từng được sống với những con sông quê hương, chưa từng một lần có cơ hội đắm chìm vào vẻ đẹp của nó thì có lẽ khi đọc bài thơ Nhớ con sông quê hương chúng ta cũng phần nào hình dung được vẻ đẹp non nước của nó.

“Khi bờ tre ríu rít tiếng chim kêu

Khi mặt nước chập chờn con cá nhảy

Bạn bè tôi tụm năm tụm bảy

Bầy chim non bơi lội trên sông

Tôi giơ tay ôm nước vào lòng

Sông mở nước ôm tôi vào dạ.”

Trẻ con ở vùng sông nước hầu như đều biết bơi, bởi vì con sông giống như cả một bầu trời tuổi thơ của họ. Con sông chứng kiến sự trưởng thành của đám trẻ, tất cả những chuyện vui buồn. Trong đoạn thơ này tác giả đã sử dụng biện pháp nhân hóa dòng sông, biến dòng sông trở thành một người bạn có cảm xúc.

Luận điểm 3: Nỗi nhớ sông quê khi chia xa

Thời gian trôi qua, dù có gắn bó với dòng sông quê hương như thế nào thì con người chúng ta ai cũng phải trưởng thành, rời xa quê hương. Con sông quê thì vẫn luôn ở đó chỉ có người là đã rời đi. Và dù ở bất cứ nơi đâu, xa hay gần, làm bất cứ công việc gì thì chúng ta mỗi người đều một lòng hướng về dòng sông quê hương.

“Vẫn trở về lưu luyến bên sông

Hình ảnh cô em đôi má ửng hồng.”

Khi đã trở thành những chàng trai cầm súng ra trận thì nỗi nhớ sông của nhà thơ không chỉ dừng lại ở hình ảnh tuổi thơ của những đứa trẻ mà còn là hình ảnh cô em má ửng hồng. Mối tình đầu trong trẻo, ngọt ngào của tác giả. Nỗi nhớ con sông quê giờ đây trở nên da diết hơn bởi nó còn là nỗi nhớ mối tình đầy lãng mạn.

Luận điểm 4: Nỗi niềm gửi tới miền Nam

Bài thơ được ra đời vào những năm nhà thơ phải ra miền Bắc tập kết để chiến đấu sau kháng chiến chống Pháp, vào thời điểm đó hai niềm Nam Bắc còn chia cắt. Do đó mà nhà thơ đã viết:

“Tôi hôm nay sống trong lòng miền Bắc

Sờ lên ngực nghe trái tim thầm nhắc

Hai tiếng thiêng liêng, hai tiếng miền Nam.”

Đọc bài thơ Nhớ con sông quê hương độc giả cảm nhận được tình yêu của mình đối với dòng sông quê của nhà thơ, của chính bản thân chúng ta. Tình yêu ấy chính là tình yêu của người Việt Nam dành cho khắp các con sông trên quê hương.

“Quê hương ơi! Lòng tôi cũng như sông

Tình Bắc Nam chung chảy một dòng

Không gành thác nào ngăn cản được

Tôi sẽ lại nơi tôi hằng mơ ước

Tôi sẽ về sông nước của quê hương

Tôi sẽ về sông nước của tình thương.”

Hình ảnh con sông quê hiện lên vô cùng chân thật nó tượng trưng cho tình yêu với đất nước của nhà thơ, của những con người Việt Nam. Dù gian nan vất vả như thế nào thì tác giả cũng mãi nhớ về quê hương của mình. Giống như những người con đi xa quê hương luôn nhớ về quê hương, những điều nhỏ nhặt gần gũi giúp cho chúng ta gợi nhớ lại dòng sông quê hương.

Kết bài

Tình cảm của tác giả dành cho con sông quê hương, dành cho đất nước khiến cho ai khi đọc bài thơ này cũng phải xúc động. Nhà thơ dù đang ở chiến trường xa xôi nhưng trái tim luôn hướng về quê hương nơi gắn liền với tuổi thơ, mối tình đầu đầy ngọt ngào của ông.

Xem thêm:

• Văn chương là gì? Ý nghĩa của văn chương đối với cuộc sống
• Những bài học cuộc sống ý nghĩa giúp cuộc đời bạn trở nên quý giá hơn
• Những nhận định hay về thơ ca và văn học nghệ thuật bạn không thể bỏ qua