Sợi tóc - Thế nào là người lương thiện?

“Sợi tóc” một đứa con tinh thần của Thạch Lam được nhiều bạn đọc biết đến. “Sợi tóc” sẽ giúp người đọc có góc nhìn về sự lương thiện trong cuộc sống ở nhiều góc độ khác nhau.

Đôi nét về tác giả Thạch Lam

Thạch Lam tên thật là Nguyễn Tường Vinh, sinh năm 1910 tại Hà Nội, ông thuộc nhóm Tự lực văn đoàn. Thạch Lam là em trai ruột của hai nhà văn khác có tên là Nhất Linh và Hoàng Đạo đều ở trong nhóm Tự lực văn đoàn. Ngoài bút danh Thạch Lam, nhiều người còn biết ông qua các bút danh khác là Việt Sinh, Thiện Sỹ.

Thạch Lam gây ấn tượng mạnh với độc giả vì tìm được lối đi riêng, những tác phẩm của ông đều được rất nhiều nhà văn cùng độc giả đánh giá cao. Giọng văn của Thạch Lam vô cùng nhẹ nhàng dễ đi vào lòng người. Truyện của ông thường không có cốt truyện thế nhưng nó luôn tạo dấu ấn trong lòng độc giả.

Năm 1942 trong một lần mắc bệnh lao vì bệnh quá nặng ông đã qua đời ở độ tuổi rất trẻ, để lại rất nhiều tiếc nuối trong lòng độc giả. Sự nghiệp văn chương của Thạch Lam không quá ngắn nhưng cũng chẳng phải dài thế nhưng số lượng tác phẩm ông để lại cho kho tàng Văn học Việt Nam rất đồ sộ.

Phong Lê đã từng nhận xét về Thạch Lam như thế này: “Ở tư cách nhà văn, Thạch Lam đòi hỏi rất cao phẩm chất trung thực của người nghệ sĩ. Ông viết: “Sự thành thực chưa đủ cho nghệ thuật. Có thể, nhưng một nhà văn không thành thực không bao giờ trở nên một nhà văn giá trị. Không phải cứ thành thực là trở nên một nghệ sĩ. Nhưng một nghệ sĩ không thành thực chỉ là một người thợ khéo tay thôi.”

Và Sợi tóc là một trong những tác phẩm để lại nhiều dấu ấn của Thạch Lam, Sợi tóc được nằm trong tập truyện cùng tên của Thạch Lam. Truyện xoay quanh nhân vật chính là Thành với tình huống tưởng là đơn giản nhưng lại mang đến cho độc giả nhiều suy ngẫm về lương tri.

Cảm nhận về sách

Khác với những nhà văn, nhà thơ thời bấy giờ khi các tác phẩm liên tục lên án gay gắt xã hội phong kiến hay những tác phẩm không khác gì cú vả vào mặt những tên quan lại tham ô thì Thạch Lam lại có một hướng đi vô cùng mới. Độc giả biết đến Thạch Lam là một người nghệ sĩ thích ghi chép cuộc sống hàng ngày lên trên con chữ, trang sách và cách ông phát hiện ra vẻ đẹp của con người cũng bằng những hành động vô cùng nhỏ và rất chi tiết ở cuộc sống đời thường. Quan sát cuộc sống và tìm ra những chi tiết nhỏ để gửi gắm nó vào con chữ sau đó mang đến cho độc giả góc nhìn mới mẻ. Văn của Thạch Lam luôn nhẹ nhàng nhưng luôn chứa đựng rất nhiều tình cảm và bài học về cuộc sống.

Sợi tóc cũng giống như những truyện ngắn khác của Thạch Lam rất dễ hiểu bởi nó không có cốt truyện và được ông góp nhặt từ các chi tiết vô cùng đơn giản trong cuộc sống ngày thường thế nhưng ẩn chứa đằng sau đó là một bài học đắt giá dành cho chúng ta.

Thành là một anh chàng nghèo thế nhưng Thành vẫn toát ra sự đặc biệt về cách mà anh nhìn nhận những người xung quanh mình, anh rất khéo léo khi phê phán những giai cấp khác nhau trong xã hội. Thành có một người anh họ tên Bân, Thành đánh giá anh chàng này giàu nhưng lại ngốc, Bân thì luôn tỏ ra ngưỡng mộ Thành vì cậu khá sỏi đời.

“Tôi có một người anh họ rất giàu nhưng rất ngốc (có lẽ mình cho anh ta là ngốc, bởi vì hắn không xử sự như mình; không có những quan niệm về cuộc đời như mình, nhưng thật ra biết đâu cách ăn ở của anh ta lại không khôn ngoan hơn, bởi vì anh ta đã giàu và sung sướng?)”

Câu chuyện bắt đầu khi Bân mời Thành đi mua đồng hồ và ghé nhà hát chơi. Chiếc ví dày cộm với nhiều tờ tiền của Bân đã thu hút Thành, nhìn lại mình Thành cảm thấy tủi thân vì bản thân không có nhiều tiền đến thế. Chính nó làm cho Thành có động cơ trở thành kẻ lấy trộm tiền. Thành bắt đầu tưởng tượng đến cảnh trong bóng tối mình cẩn thận lấy cắp chiếc ví của Bân, rất nhanh và chắc chắn Bân sẽ không thể phát hiện ra được. Và rồi Thành sẽ qua mặt được Bân.

Trước chi tiết ấy, độc giả bắt đầu chuyển hướng có suy nghĩ khác về Thành khi một vụ ăn cắp sắp sửa được thực hiện thì Thạch Lam lại kéo độc giả quay về lại với hiện thực. Tất cả chỉ nằm trong sự tưởng tượng của Thành, anh vẫn đang chưa làm việc sai trái ấy.

“Tất cả những cách xếp đặt ấy diễn qua rất nhanh trong tâm trí tôi. Chỉ một loáng thôi, tôi đủ tưởng trước được cái việc xảy ra như thế, êm thấm và yên lặng, và trôi chảy... dễ dàng quá, mà không còn sợ cái gì cả.”

Cuối cùng, sau bao nhiêu đắn đo Thành quyết định đi về, khi bước chân ra khỏi nhà hát mà chẳng có cái ví nào của Bân trong túi áo cũng chính là khi anh biết mình đã thoát ra khỏi sự cám dỗ của đồng tiền.

Khoảnh khắc đứng giữa ranh giới người tốt và kẻ xấu ấy mong manh không khác gì sợi tóc. Thành đã tỉnh táo để kéo mình lại, không để mình lún vào con đường tội lỗi. Mặc dù với số tiền của Bân, Thành có thể thoải mái tiêu pha thế nhưng anh quyết định không làm như thế. Tuy nghèo nhưng Thành vẫn giữ mình, không để mình sa những thứ xấu xa đó.

Đọc Sợi tóc bạn đọc sẽ được thưởng thức rất nhiều cung bậc cảm xúc từ sự lưỡng lự cho đến khi anh tưởng tượng mình sẽ trở thành kẻ ăn trộm như thế nào thế nhưng cuối cùng anh vẫn giữ mình được khỏi những suy nghĩ xấu xí đó trong tâm trí, cái kết sẽ khiến chúng ta phải bất ngờ.

Qua đó mới thấy được ngòi bút của Thạch Lam xuất sắc như thế nào, khi trong hoàn cảnh mong manh ấy mà ông vẫn có thể khiến độc giả phải bất ngờ vì cách khai thác nội tâm nhân vật của mình.

Trích đoạn trong sách

Tôi bần thần ngơ ngẩn, mặc lấy chiếc áo của tôi, và đội mũ... Vừa gài khuy, tôi vừa nói mấy câu bông đùa vô vị với các ả đứng ở chân giường sắp tiễn tôi về. Tôi trùng trình uống nước và hút thuốc, muốn cái thời khắc này cứ kéo dài ra mãi.

Đến khi ngồi trên xe về qua những phố khuya vắng vẻ, tâm trí tôi mới dần bình tĩnh lại. Gió lạnh thổi mát trên vừng trán nóng, và cái cảm giác mát ấy khiến tôi dễ chịu. Tôi nghĩ lại đến những cử chỉ và dự định của tôi lúc nãy, thật vừa như một người khôn khéo, lại vừa như một người mất hồn. Tất cả những cái đó bây giờ xa quá. Tâm trí tôi giãn ra, như một cây tre uốn cong trở lại cái thẳng thắn lúc thường. Tôi cảm thấy một cái thú khoái lạc kỳ dị, khe khẽ và thầm lặng rung động trong người, có lẽ là cái khoái lạc bị cám dỗ mà cũng có lẽ cái khoái lạc đã đè nén được sự cám dỗ. Và một mối tiếc ngấm ngầm, tôi không tự thú cho tôi biết cũng cố ý không nghĩ đến, khiến cho cái cảm giác ấy của tâm hồn thêm một vẻ rờn rợn và sâu sắc.

Lời kết

Những tác phẩm của Thạch Lam đều đi qua một quãng thời gian rất lâu thế nhưng những giá trị của tác phẩm vẫn còn sống trong lòng độc giả. Chính vì thế mà cho đến bây giờ rất nhiều bạn trẻ vẫn truyền tay những tác phẩm của Thạch Lam.

Bigone hy vọng bài viết này sẽ giúp độc giả có thêm nhiều sự lựa chọn về những cuốn sách hay nhé. Hãy cùng để lại cảm nhận của bạn về bài viết này ngay phía dưới phần bình luận để Bigone được biết suy nghĩ của bạn nhé!

Review bởi Dương Hạnh