Sách hay nên đọc

Thiện, Ác và Smartphone - Khi lời nói trở thành thảm họa

“Thiện, ác và Smartphone” - cuốn sách khắc họa rõ một xã hội thu nhỏ trên mạng Internet. Và khi lời nói của chúng ta có thể trở thành thảm họa thông qua một cú click chuột? Phơi bày sự thật về cách thức làm nhục công khai của nhiều người, cuốn sách giúp người đọc có cái nhìn đúng và đủ về việc sử dụng mạng Internet.

Đôi nét về tác giả Đặng Hoàng Giang

Tiến sĩ Đặng Hoàng Giang là chuyên gia phát triển, nhà hoạt động xã hội và tác giả chính luận. Các hoạt động nghiên cứu và vận động chính sách của anh nhằm nâng cao chất lượng quản trị quốc gia và thúc đẩy tiếng nói của người dân.

Các cuốn sách của tác giả Đặng Hoàng Giang đã phát hành:

Tìm mình trong thế giới hậu tuổi thơ
Đại dương đen
Bức xúc không làm ta vô can
Điểm đến của cuộc đời.

Cảm nhận về sách

Sau thành công của Bức xúc không làm ta vô can, Đặng Hoàng Giang cho ra mắt cuốn sách Thiện, Ác và Smartphone. Với kinh nghiệm nhiều năm cầm bút Đặng Hoàng Giang đã làm rõ vấn đề gây nhức nhối trên không gian mạng ngày nay đó là “Làm nhục công khai”. Nhiều người luôn cho rằng tự do ngôn luận là được nói bất cứ điều gì mình muốn, không cần biết nó có ảnh hưởng đến người khác hay không. Và chính vì nghĩ rằng một cú click chuột hay một bình luận vu vơ không có sức nặng ấy đã khiến bao nhiêu vụ “bạo lực mạng” được ra đời.

Thiện, Ác và Smartphone được ra đời giữa thời đại Internet lên ngôi, đây là một công trình nghiên cứu đầy tâm huyết của tiến sĩ Đặng Hoàng Giang về Internet. Cuốn sách phản ánh rõ tình trạng lăng mạ, làm nhục người khác trên mạng xã hội.

Cộng đồng mạng – một cụm từ gọi tắt những người nằm trong cộng đồng trực tuyến hoặc cộng đồng Internet. Ờ đây các thành viên tương tác với nhau bằng Internet. Tại đây nhiều người thường để lại những bình luận khiếm nhã, làm nhục, chê bai người khác một cách tự nhiên mà không hề cảm thấy áy náy.

Làm nhục công khai – nên con người có thể tước đoạn mạng sống của nhau bằng một cú click chuột

Sự phát triển nhanh chóng của công nghệ Internet trong những năm gần đây khiến cho nhiều người sử dụng mạng xã hội như một thói quen hằng ngày không thể bỏ. Lúc này việc chửi bới, sỉ nhục người khác trên mạng đã trở thành một vấn đề nhức nhối, dần dần nó biến không gian mạng thành một đống hỗn tạp xấu xí vô cùng.

Không cần biết thực hư câu chuyện như thế nào nhưng nhiều người vẫn vô tư truyền tai nhau những câu chuyện vô căn cứ để lăng mạ người khác. Chỉ cần thấy một hành động nào đó không vừa ý mình, cộng đồng mạng ngay lập tức trở thành luật sư hay một người có quyền phán xét, hành hạ người khác bằng những câu từ cay nghiệt.

thien-ac-va-smartphone-khi-loi-noi-tro-thanh-tham-hoa-2

Lý do vì sao nhiều người thô lỗ trên không gian mạng?

Trong lý giải của tác giả vì nhiều người nghĩ rằng mạng xã hội là không gian ảo, người mà chúng ta công kích là ẩn danh hoặc có thể là vô hình. Vì chẳng thể biết người đó là ai nên nhiều người đã tự cho mình cái quyền được tước đi nhân phẩm của người khác.

Nhưng đằng sau một chiếc avatar mà chúng ta cho rằng là ẩn danh và vô hình đó lại là một người thực, câu chuyện trên mạng chỉ là một góc nhìn, chúng ta chẳng thể biết được đối phương đã phải trải qua những chuyện kinh khủng như thế nào. Chính vì thế người ta chỉ “nói cho sướng mồm” không mảy may quan tâm đến tâm trạng của người ở phía bên kia màn hình.

Một lý do khác, khi thời đại Internet lên ngôi rất nhiều người chỉ ngồi ở nhà nghe một câu chuyện không biết tính sát thực của câu chuyện nhưng chỉ cần thấy có người chửi đối phương họ cũng sẽ vào chửi. Rất nhiều người bị truyền thông “dắt mũi” mà không hề hay biết.

Những tin tức, câu chuyện câu like có thể khiến người khác tổn thương

Tại sao những bài viết liên quan đến clip nhạy cảm, đánh ghen, đánh nhau,… lại trở thành những chủ đề hot, chỉ cần đăng lên là sẽ có rất nhiều người quan tâm? Bởi vì chúng ta thường có thói quen thích hóng hớt chuyện người khác, đặc biệt là chuyện thị phi trên mạng.

Nhiều trang báo, trang tin tức vì câu like đã đăng những thông tin chưa được sát thực gây hoang mang trong cộng đồng. Có thể nói đợt dịch Covid 19 cao điểm vào năm 2021 là một ví dụ rất rõ về vấn đề này. Có không ít người đã đăng ảnh, đăng thông tin sai lệch về số lượng ca mắc Covid 19 trong cộng đồng từ đó khiến nhiều người đọc được thông tin ấy hoang mang.

Khi những video nhạy cảm được tung lên mạng, nhiều người lập tức xin video và thông tin về chính chủ của video ấy mà không suy nghĩ đến cảm nhận của người bị lộ video nhạy cảm. Họ liên tục thỏa mãn niềm vui của mình trên nỗi đau của người khác, họ cho rằng bản thân mình không hề sai. Nhiều người từ nạn nhân trở thành người bị bêu rếu trên mạng xã hội và cuộc sống của họ bị ảnh hưởng rất nhiều, tuy vậy có không ít kẻ vẫn tiếp tục làm những điều mình cho là đúng và trở thành “tòa án online”.

Hay câu chuyện liên quan đến đánh ghen, đánh nhau tại nhiều nơi cũng là một chủ đề được bàn tán rất nhiều. Khi các clip ấy được công khai lên mạng nhiều người xuất hiện trong clip ấy gặp phải nhiều vấn đề tâm lý khác nhau khi nhận được hàng loạt bình luận chửi bới, lăng nhục.

thien-ac-va-smartphone-khi-loi-noi-tro-thanh-tham-hoa-3

Thay đổi để trở nên tốt hơn

Thiện, Ác và Smartphone là một cuốn sách nói về vấn đề bạo lực trên không gian mạng, cuốn sách trực tiếp, thẳng tay lên án những hành động gây nhức nhối trong xã hội. Thế nhưng cái hay của cuốn sách đó là không chỉ nói cho ta biết những hành vi sai trái mà tác giả còn tìm ra cách để đối diện với vấn đề, thay đổi để tốt hơn. Ngôn từ có thể khiến con người trở nên hạnh phúc nhưng nó cũng có thể là con dao hai lưỡi khiến người khác phải kết thúc cuộc đời mình.

Khi đọc cuốn sách này nhiều người sẽ bất ngờ tại vì sao những người sai trái, bị ghét cũng là nạn nhân. Thực tế trong các câu chuyện được đăng tải trên mạng, rất nhiều người tự cho mình là tòa án có quyền phán xét cuộc đời của người khác hay lăng mạ một cách thậm tệ. Trong câu chuyện này tác giả muốn nhắn nhủ với chúng ta rằng, bạn hãy trở thành một người sử dụng mạng xã hội tử tế, đừng để lời nói của mình trở thành con dao hai lưỡi đẩy cuộc sống của người khác vào chân tường.

Trong chúng ta chẳng ai là hoàn hảo, ai cũng có những sai lầm nhất định. Vậy nên khi có ai đó sai lầm hãy cho họ cơ hội sửa chữa lỗi lầm của mình, đừng chửi bới hay lăng mạ người khác công khai như vậy, họ sẽ tổn thương rất nhiều và đôi khi tổn thương ấy có thể khiến một người tuyệt vọng và suy nghĩ đến chuyện kết thúc cuộc đời này.

Trích đoạn hay trong sách

Chúng ta đang sống trong một văn hóa của ghét và lăng nhục. Chúng ta đã đến đây như thế nào? Thu thập niên trước, người ta vẫn còn hoan hỉ với hình dung về “ngôi làng toàn cầu” và sự tự do mà nó ngược lại: truy cập thông tin và công nghệ thông tin Rút ngắn khoảng cách, trái đất trở nên nhỏ bé như một ngôi làng thân thiện. Ai cũng có thể làm hàng xóm của ai.

Nhưng hóa ra, ngôi làng này bị cai trị bởi “sự thật soi mói và những lời đồn độc hại bị nhai đi nhai lại.” Các nhà làm phim và nhà phê bình phim Guy Debord đã bình luận như vậy khi nói về mặt tối của chiếc máy lái truyền thông vào cuối mùa thu năm 1980. “Đây là một sự mô tả chính xác cho sự thô sơ hiện tại của cảnh toàn cầu.

Trong thời đại của Internet, đánh giá này vẫn là giá trị nguyên. Còn hơn báo chí và ti vi lá cải truy cập hệ thống của cuối thế kỷ 20, mạng xã hội có khả năng kết hợp một cách tài tình sự gọn gàng của tỉnh lẻ, nơi người ta soi mói, theo dõi, xì xào, đặt chuyện, với sự ẩn danh của một siêu đô thị.