Biên độ nhiệt là gì? Những điều cơ bản cần biết xung quanh biên độ nhiệt

Biên độ nhiệt là một trong những thuật ngữ quan trọng, là yếu tố để xác định được các mức nhiệt cơ bản của một khu vực địa lý. Không phải ai cũng hiểu rõ về thuật ngữ này, và cách nào để xác định biên độ nhiệt? Cùng tìm hiểu biên độ nhiệt là gì và những thông tin cơ bản về nó tại bài viết này nhé!

Biên độ nhiệt là gì?

Biên độ nhiệt là một thuật ngữ được dùng trong địa lý, là sự chênh lệch giữa hai mức nhiệt cao nhất và thấp nhất trong cùng một thời điểm đo nhất định. Thời gian có thể là trong một ngày, một tháng hoặc một năm, hay tại một vị trí cụ thể, cố định đã xác định trước.

Các cách tính toán biên độ nhiệt

Sau khi tìm hiểu biên độ nhiệt là gì, bạn đang thắc mắc làm sao để tính được biên độ nhiệt cố định? Dựa theo các nhà nghiên cứu về lĩnh vực Địa lý, sau khi đo ta áp dụng công thức để xác định được biên độ nhiệt. Cụ thể,

A=  Tmax – Tmin

Trong đó:

A: chính là ký hiệu, biểu thị giá trị biên độ nhiệt trong khoảng thời gian đã xác định từ trước (với đơn vị đo oC).

Tmax: ký hiệu biểu thị cho giá trị của mức nhiệt cao nhất trong khoảng thời gian đã  xác định từ trước với đơn vị đo oC.

Tmin: ký hiệu biểu thị cho giá trị của mức nhiệt thấp nhất trong khoảng thời gian cần xác định với đơn vị đo oC.

Yếu tố ảnh hưởng đến kết quả biên độ nhiệt

Đẻ có được kết quả chính xác, các tác nhân bên ngoài là một trong những nguyên nhân gây nên việc sai số trong khi đo biên độ nhiệt. Cụ thể,

• Khu vực đo: Tại các vùng miền khác nhau, tính chất địa lý của khu vực có sự khác biệt từ kiểu khí hậu, đến địa hình khu vực. VÌ vậy, kết quả đo giữa các vùng mặc dù trong cùng một thời điểm sẽ có sự chênh lệch rõ rệt. Cụ thể hơn, các khu vực miền Bắc được đo đạc với biên độ luôn cao hơn khu vực miền Nam, đặc biệt là biên độ nhiệt giữa các mùa.

• Hướng gió: tùy theo vị trí địa lý mà các khu vực sẽ có mức gió, và tốc độ gió khác nhau.
• Vị trí địa lý: theo các khu vực giáp biển thường có biên độ nhiệt thấp hơn lục địa, bởi khu vực này có thể hấp thụ nhiệt từ biển nên sự chênh lệch nhiệt độ có thể cao hơn với việc đo tại khu vực trong lục địa.

Những dạng biên độ nhiệt thường gặp trong cuộc sống

Dưới đây là những thuật ngữ biên độ nhiệt thường gặp mà bạn nên biết.

1. Biên độ nhiệt theo ngày

Biên độ nhiệt được đo hàng ngày thường được đo, và xác định dựa trên điều kiện thời tiết trong ngày. Nhiệt độ trong ngày cao nhất thường rơi vào thời điểm mặt trời đứng bóng, hay vào lúc 13h vì đó là lúc mặt đất có khả năng hấp thụ nhiệt từ mặt trời nhiều nhất và bắt đầu hoạt động tỏa vào không khí. Và, nhiệt độ thấp nhất thường sẽ rơi vào khoảng thời gian mà mặt trời thức giấc.

Trường hợp thời tiết hanh, trời nắng, không xuất hiện mây, biên độ nhiệt sẽ tăng cao vào thời điểm này, nhất là vào mùa hè của các khu vực khí hậu nóng. Ngược lại, biên độ nhiệt sẽ càng thấp dần nếu trời xuất hiện nhiều mây và có mưa nhẹ. Ở khu vực phía Bắc Việt Nam, biên độ nhiệt cao nhất thường vào mùa hạ, cuối thu hoặc đầu đông.

Việc xác định và tiến hành tính toán biên độ nhiệt độ trong một khoảng thời gian nhất định sẽ tạo được nhiều lợi ích cho quá trình trồng trọt của người làm nông, hay công việc bị ảnh hưởng phần lớn từ thiên nhiên. Từ đó, người nông dân sẽ dễ dàng thực hiện các biện pháp gieo trồng, bảo vệ với nhiều loại cây trồng như:

khoai lang, khoai tây, cà rốt…

2. Biên độ nhiệt trung bình theo năm

Biên độ nhiệt trung bình năm có cách tính giống như biên độ nhiệt độ trung bình tháng. Vì vậy, biên độ nhiệt trung bình theo năm chính xác bằng hiệu số giữa nhiệt độ trung bình cao nhất và thấp nhất của một tháng trong năm.

3. Biên độ nhiệt tuyệt đối

Biên độ nhiệt tuyệt đối là hiệu số hoàn hảo giữa nhiệt độ cao nhất và thấp nhất trong cùng một thời kỳ, hay khoảng thời gian cố định. Đây được coi là một trong những chỉ tiêu để đánh giá sự dao động nhiệt độ tại một thời điểm nhất định. Biên độ nhiệt độ tuyệt đối theo các nhà nghiên cứu có thể sẽ thay đổi tùy thuộc vào điều kiện thời tiết, địa hình, khí hậu hay khoảng cách giữa đất liền và biển,...

Dựa theo yêu cầu, bạn có thể đo được các biên độ nhiệt tuyệt đối theo ngày, tháng, năm,.. Ngoài ra, bạn cũng có thể xem biên độ nhiệt độ ảnh hưởng như thế nào đến sự sinh sản và phát triển của các loài sinh vật. Điều này sẽ giúp nông dân, hay những người làm nghề chịu sự chi phối lớn của thời tiết chủ động hơn trong việc phòng ngừa hoặc ứng dụng để phát triển cho tương lai.

KẾT LUẬN

Bài viết này đã cung cấp những kiến thức phổ thông cơ bản, giải đáp thắc mắc của người đọc về: biên độ nhiệt là gì? Đồng thời, bài viết cũng cung cấp những cách tính, cũng những thuật ngữ liên quan để hỗ trợ bạn tìm hiểu thêm bộ môn này hay giúp bạn trong việc đọc hiểu các tài liệu về chuyên ngành Địa lý dễ dàng hơn.