Blog tổng hợp

Ý nghĩa câu Tiền trảm hậu tấu và bài học giá trị

“Tiền trảm hậu tấu” là một câu thành ngữ Việt Nam được dùng để chỉ những việc làm không chờ đợi cấp trên, cứ làm, cứ hành động trước, đến khi mọi chuyện xong xuôi rồi mới báo cáo, thưa gửi. Tình trạng “Tiền trảm hậu tấu” đang xảy ra ở rất nhiều địa phương trên cả nước và nó làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến nền tảng của xã hội, đến hệ thống hành chính. Vậy cần làm gì để trị nạn “Tiền trảm hậu tấu”?

1. Giải thích ý nghĩa thành ngữ “Tiền trảm hậu tấu”

“Tiền trảm hậu tấu” được hiểu là chém trước tâu sau (tiền – trước, trảm – chém, hậu – sau, tấu – tâu, thưa). Tình trạng này thường dùng chỉ những việc do cấp dưới tự quyết định hành động trước mà không chờ lệnh của cấp trên, mọi việc hoàn tất rồi mới báo cáo cho cấp trên biết. Ở thời xã hội còn nhà vua, đối với việc chém giết một mang người mà không cần chờ cấp trên y án, cứ thế mà hành quyết rồi mới tây thưa, đó là một quyền chỉ được trao cho trong những hoàn cảnh hết sức đặc biệt. Cho nên, hành vi tiền trảm hậu tấu được coi như là hành vi tự quyền ứng phó linh hoạt trong điều kiện gấp rút không thể chờ lệnh của cấp trên. Tuy nhiên, khi không được trao quyền đặc biệt đó mà cứ tiến hành trảm thì đó lại được coi là hành vi tùy tiện, liều lĩnh và vô tổ chức có thể bị cấp trên xử phạt nặng nề.

Thành ngữ “Tiền trảm hậu tấu” nhấn mạnh ý nghĩa làm trước, báo cáo sau trong nhiều trường hợp đồng nhất với hành vi đặt mọi chuyện vào sự đã rồi, đẩy người ta vào thế bắt buộc phải chấp nhận kết quả cuối cùng đó không thể thay đổi hay đổi ngược tình thế được nữa.

2. Bài thuốc trị nạn “Tiền trảm hậu tấu” trong xã hội hiện nay

Hiện tượng “Tiền trảm hậu tấu” đang càng ngày càng nổi lên như một điều nhức nhối trong nhiều lĩnh vực. Như việc làm trước hợp thức hóa sau diễn ra không chỉ ở tỉnh Phú Thọ với những dự án phá rừng để nuôi bò, làm sân golf mà còn xuất hiện ở bán đảo Sơn Trà tại Đà Nẵng với gần 40 nền biệt thự xây dựng không đúng quy định. Nhiều vụ việc khác cho thấy chính quan chức cũng bất chấp quy định pháp luật xây dựng trái phép những biệt thự hoành tráng, gây bức xúc trong dư luận ở một số tỉnh như Đồng Nai, Sóc Trăng. Hay ở Thủ đô Hà Nội nhiều năm trở lại đây, dù đã có nhiều cố gắng của cơ quan chức năng, nhưng vẫn còn tồn tại những vụ việc xây dựng trước rồi mới xin cấp phép sau, bất chấp quy định của pháp luật. Tiền trảm – hậu tấu đã trở thành một điệp khúc trong dư luận xã hội khi nói về xây dựng các công trình từ to đến nhỏ.

Tại đại biểu Quốc Hội, đã có rất nhiều ý kiến cần làm gì để chấm dứt được tình trạng này của một số đại biểu chuyên gia về vấn đề “Tiền trảm hậu tấu”. Thủ tướng đã phát biểu rằng cần phải đóng cửa rừng, đây là một tuyên bố đúng đắn, phù hợp nhất với tình hình hiện tại. Bên cạnh đó, chúng ta đã có pháp luật về đầu tư, về bảo vệ và phát triển rừng, về bảo vệ môi trường điều chỉnh. Việc “Tiền trảm hậu tấu” cần phải được xem xét trên cơ sở pháp luật nhà nước. Đối chiếu với luật pháp hay các cấp có thẩm quyền kết luật việc phá rừng, việc xây dựng là có dấu hiệu sai pháp luật thì cần xử lý theo những gì mà pháp luật đã quy định. Tất cả phải đảm bảo được sự nghiêm minh của pháp luật, sai phạm hành chính thì xử lý hành chính, sai phạm hình sự thì xử lý hình sự.

Khi đã sai phạm thì dù là của tổ chức hay cá nhân thì người đứng đầu cũng phải chịu trách nhiệm. Thực chất trách nhiệm của người đứng đầu không hẳn đã là phương thức vạn năng, triệt để, bởi vẫn sẽ có người rất liều lĩnh và bất chấp. Trong các báo cáo vẫn nói còn có một bộ phận không nhỏ các cán bộ vi phạm pháp luật. Tuy vậy, việc xử lý trách nhiệm của người đứng đầu sẽ góp phần đảm bảo kỷ cương khi xử lý về mặt đảng và pháp luật được vận dụng nghiêm minh. Đồng thời, trong thời điểm hiện nay, thượng tôn pháp luật là yêu cầu bắt buộc để có thể hạn chế được tình trạng “Tiền trảm hậu tấu”.

Để khắc phục được tình trạng xây dựng không xin phép, sai phép cũng như hiệu quả của vấn đề xử lý vi phạm. Các ngành chức năng nên lồng ghép đẩy nhanh cải cách thủ tục hành chính vì hoạt động của Thanh tra xây dựng còn nhiều bất cập và đôi khi mất khá nhiều thời gian trong việc báo cáo, xử lý. Để từ đó tạo điều kiện hơn cho chủ đầu tư triển khai dự án một cách thuận lợi. Trong thực tế, rất nhiều dự án vi phạm chỉ vì chưa có giấy phép xây dựng, trong khi thành phố đã chấp thuận đầu tư, quy hoạch và phương án thiết kế cũng đã được phê duyệt thành công.

Ở một số tỉnh, chính quyền địa phương đã không cụ thể hóa thành công quy định về nhiệm vụ, quyền hạn của chính quyền địa phương được xác định trên cơ sở phân định thẩm quyền giữa các cơ quan nhà nước ở trung ương và địa phương và của mỗi cấp chính quyền địa phương. Vì vậy mà về lâu về dài để cải thiện tình trạng “Tiền trảm hậu tấu” thì việc quan trọng không kém chính là phân chia quyền lực giữa các cấp chính quyền cho rõ ràng. Từ những vụ việc làm trước báo cáo sau xảy ra, đã đến lúc các cấp chính quyền cần đánh gá lại tổng thể, chi tiết về hiệu quả áp dụng các chính sách theo nghị định của Chính phủ để kịp thời có những kiến nghĩ sửa đổi cho phù hợp nhất, lấp đầy các kẽ hở trong công tác phối hợp giữa thanh tra chuyên ngành và chính chuyên.

Qua đó, chúng ta hiểu được ý nghĩa của thành ngữ “Tiền trảm hậu tấu” chính là chỉ những trường hợp tự ý giải quyết, xong rồi mới báo cáo và không có xin ý kiến trước của cấp trên. Tình trạng “Tiền trảm hậu tấu” làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự phát triển của xã hội và hệ thống hành chính khiến trật tự xã hội bị đảo lộn. Vậy nên các cấp chính quyền cần có những giải pháp áp dụng triệt tiêu tình trạng này để xã hội ngày càng phát triển tốt đẹp hơn.