Lạc quan tếu là gì? Ví dụ về lạc quan tếu là gì?

Cụm từ Lạc quan tếu được sử dụng phổ biến trong thị trường chứng khoán. “Lạc quan tếu” dùng để chỉ các nhà đầu tư tự tin rằng giá của một tài sản sẽ tiếp tục tăng, mà không cân nhắc đến giá trị cơ bản của nó. Hãy cùng Bigone tìm hiểu chi tiết về lạc quan tếu là gì vè những ví dụ về lạc quan tếu nhé!

1. Lạc quan tếu là gì?

Khái niệm "Lạc quan tếu" (Irrational Exuberance) trong lĩnh vực chứng khoán mô tả sự tự tin của các nhà đầu tư rằng giá của một tài sản sẽ tiếp tục tăng mà không chú ý đến giá trị cơ bản của nó. Tuy nhiên, khi bong bóng thị trường nổ, các nhà đầu tư thường phản ứng bằng việc bán ra một cách hoảng loạn, đôi khi thậm chí với giá thấp hơn so với giá trị thực của tài sản. Sự hoảng loạn này có thể lan rộng sang các loại tài sản khác và có thể gây ra suy thoái kinh tế.

Thuật ngữ này được đặt ra bởi cựu Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang Alan Greenspan vào năm 1996. Ông đã đưa ra câu hỏi liệu các ngân hàng trung ương nên can thiệp thông qua chính sách tiền tệ để kiềm chế tình trạng lạc quan tếu hay không. Greenspan tin rằng khi xuất hiện dấu hiệu của một bong bóng đầu cơ, ngân hàng trung ương nên tăng lãi suất.

Lạc quan tếu cũng là tựa đề của cuốn sách nổi tiếng của giáo sư kinh tế Robert Shiller, mô tả về bong bóng thị trường chứng khoán vào năm 2000. Trong phiên bản mới nhất, Shiller đã mở rộng phạm vi nghiên cứu để bao gồm không chỉ thị trường chứng khoán và bất động sản, mà còn cả thị trường trái phiếu và tất cả các thị trường đầu tư lớn khác.

2. Ví dụ về lạc quan tếu là gì?

Các chu kỳ bùng nổ và suy thoái gần đây của giá dầu diễn ra chủ yếu vào năm 2014. Từ việc đạt mức 100,14 USD vào tháng 6, giá dầu thô West Texas Intermediate đã rơi xuống chỉ còn 53,45 USD vào ngày 26 tháng 12 cùng năm.

Đáng chú ý, vào ngày 28 tháng 8 năm 2015, giá dầu tiếp tục giảm xuống mức thấp nhất trong năm là 38,22 USD. Những biến động giá này đã bắt đầu có tác động tiêu cực đối với nền kinh tế trong năm 2015. Trong ngành dầu khí Mỹ, các công ty đá phiến đặc biệt đã phải cắt giảm nhân sự. Vào cuối năm 2015, nhiều công ty đã gặp khó khăn trong việc thanh toán các trái phiếu rủi ro mà họ đã phát hành.

Sự bùng nổ giá dầu một phần được kích thích bởi sự lạc quan tếu đối với đồng USD. Trong giai đoạn từ năm 2014 đến 2015, giá trị của đồng USD đã tăng 25%, ảnh hưởng mạnh đến hoạt động xuất khẩu của các công ty sản xuất dầu.

Một sự lạc quan tếu tương tự cũng diễn ra với giá vàng vào năm 2011. Tuy nhiên, may mắn là tình trạng này không lan rộng sang các lĩnh vực khác của nền kinh tế.

Năm 2013, thị trường cổ phiếu đã chứng kiến sự bùng nổ của bong bóng tài sản. Giá cổ phiếu tăng vọt lên 30%, vượt xa giá trị cơ bản của chúng.

3. Sự nguy hiểm của lạc quan tếu

Các nhà đầu tư đang chạy đua và cạnh tranh lẫn nhau, khiến cho tâm lý lạc quan tếu trở nên phổ biến. Họ trở nên vô cùng tham lam và chỉ tập trung vào lợi nhuận mà không để ý đến việc các chỉ số kinh tế cơ bản đang biến chuyển xấu đi. Họ tham gia vào cuộc đua giành tài sản và đẩy giá thị trường lên cao hơn nữa.

Hiện tượng lạc quan tếu thường chỉ xảy ra khi giai đoạn mở rộng của chu kỳ kinh doanh đã kéo dài một thời gian. Lúc này, nền kinh tế thường không còn nhiều cơ hội mới. Nếu các nhà đầu tư tuân thủ chặt chẽ các nguyên tắc cơ bản, họ sẽ từ chối các cơ hội đầu tư không chắc chắn và giữ lại tiền mặt.

Tuy nhiên, các nhà đầu tư vẫn đang cố gắng đánh bại thị trường. Họ tuyệt vọng trong việc tìm kiếm mọi cơ hội để thu lợi nhuận có thể, dù có vẻ như các cơ hội này đã bị bỏ qua. Kết quả là, họ đầu tư nhiều hơn vào các cơ hội có lợi suất ngày càng kém.

Hậu quả của điều này là tạo nên tâm lý bầy đàn. Các nhà đầu tư bắt chước lẫn nhau để mua vào bất cứ tài sản nào đang tăng giá, tạo ra một bong bóng tài sản. Hiện tượng này thường diễn ra không chỉ trong thị trường chứng khoán mà còn trong thị trường bất động sản, vàng hoặc thậm chí là Bitcoin.

Mặc dù có những lý do hợp lý khiến giá tài sản có vẻ đang tăng, nhưng mọi thứ đều có thể làm vỡ bong bóng này. Kết quả là, sự tham lam điên cuồng chuyển thành hoảng loạn khi giá tài sản trở về giá trị thực của chúng.

Các nhà đầu tư bán tài sản với giá dưới mọi mức đáng kể, thậm chí thấp hơn cả giá trị thực của chúng. Sự sụp đổ giá tiếp tục lan rộng sang các loại tài sản khác. Điều này thường đi kèm với giai đoạn thu hẹp của chu kỳ kinh tế và thường dẫn đến suy thoái.

4. Sách Lạc quan tếu của giáo sư Robert Shiller

Lạc quan tếu đã trải qua ba lần cập nhật. Trong hai phiên bản sửa đổi và bổ sung ban đầu, Giáo sư Robert Shiller đã liên tục cảnh báo về bong bóng công nghệ (phát hành năm 2000), tiếp đó là dấu hiệu của sự bùng nổ giá nhà ở (phát hành năm 2005). Trong cả hai trường hợp, những cảnh báo của ông đều chứng minh đúng.

Tuy nhiên, thực tế là những bong bóng này không có gì mới mẻ, ít nhất là về bản chất. Chúng đều là sự lặp lại của những hiện tượng cũ, một câu chuyện quen thuộc được "đóng gói" lại với những lời truyền miệng cuốn hút, đẩy mạnh bởi sự cuồng nhiệt của đám đông về một loại hình đầu tư cụ thể.

Nói một cách khác, đó là biểu hiện của "lạc quan tếu". Trong khi hai phiên bản trước đó tập trung vào thị trường chứng khoán và thị trường nhà ở, phiên bản thứ ba đã mở rộng phạm vi để bao gồm cả thị trường trái phiếu và tất cả các thị trường đầu tư lớn khác. Cuốn sách cũng cung cấp dữ liệu được cập nhật liên tục và giải thích nhận định của Giáo sư Shiller, người đã đoạt Giải Nobel Kinh tế năm 2013, về nguyên nhân gây ra bong bóng tài sản.

Đặc biệt, cuốn sách sẽ bao gồm:

• Những yếu tố cấu trúc dẫn đến bong bóng thị trường.
• Những yếu tố văn hóa góp phần củng cố cấu trúc của bong bóng đầu cơ.
• Những yếu tố tâm lý đằng sau hành vi thị trường.
• Giải thích về các bong bóng thị trường.
• Sự cân nhắc về hậu quả của bong bóng đầu cơ đối với nhà đầu tư cá nhân, tổ chức và cả chính phủ.

Cuốn sách được đặt tên theo lời bình luận nổi tiếng của cựu Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (FED) Alan Greenspan vào năm 1996 về sự không hợp lý của thị trường chứng khoán. Phát hành lần đầu vào tháng 3/2001, sách của Shiller đã cảnh báo một cách lạnh lùng về nguy cơ bùng nổ của bong bóng dotcom.

Cuốn sách này hoàn toàn lược bỏ mọi luận điểm cho rằng thị trường đang phát triển một cách hợp lý dựa trên việc phân tích tâm lý cảm xúc của thị trường, sự kỳ vọng và hành vi của đám đông. Đọc cuốn sách này sẽ giúp bạn nắm bắt nhiều thông tin và từ đó, có thêm cơ hội áp dụng những lời khuyên từ các chuyên gia vào chiến lược đầu tư của riêng bạn.

Ai nên đọc cuốn sách Lạc quan tếu?

• Những ai muốn có cái nhìn khoa học về cách hình thành của bong bóng.
• Nhà đầu tư, nhà giao dịch muốn nghiên cứu một cách nghiêm túc về bong bóng cũng như những khía cạnh tâm lý, hành vi của thị trường.
• Những người muốn có những hướng dẫn cụ thể khi phát hiện những dấu hiệu của bong bóng.

5. Tác giả sách Lạc quan tếu

Robert J. Shiller sinh năm 1946, là Giáo sư Kinh tế tại Đại học Yale. Ông từng là Phó Chủ tịch của Hiệp hội Kinh tế Mỹ vào năm 2005 và đã nhận Giải Nobel Kinh tế năm 2013 nhờ công trình nghiên cứu về giá cả của tài sản đầu cơ.

Ngoài ra, ông còn là người đồng sáng lập và giám đốc kinh tế của công ty quản lý đầu tư Macro Markets LLC. Robert J. Shiller được xếp hạng trong danh sách 100 nhà kinh tế có ảnh hưởng nhất trên thế giới và thường xuyên đóng góp cho mục Góc nhìn kinh tế của Thời báo New York.

Trên đây là những chia sẻ của Bigone về lạc quan tếu là gì. Hy vọng sẽ cung cấp đến bạn những thông tin bổ ích và cần thiết. Mong rằng những bài viết sau sẽ nhận được sự quan tâm từ bạn nhé!